Dünyanın her yerinde, özgürlüğü bir kere olsun deneyimlemiş toplumlar, özgürlükten kolay kolay vazgeçmiyor. Zira biliyor ki, itiraz edebilme hakkı, refah artışı, toplumsal barış, gelir adaleti, özetle insanca ömür için neye gereksinimi varsa bunun yolu özgür bir toplumdan geçiyor.
Bugün artan otoriter idareler aksini anlatsa da dünyanın farklı coğrafyalarından beşerler daha özgür ülkelere göçme dileği taşıyor. Hatta, kısıtlı tatil müddetlerini bile o ülkelerde geçirmeye çalışıyor. Turist olarak gittiğinde o toplumun insanlarını taklit ediyor. Onlar üzere giyiniyor, onlar üzere eğleniyor, kısaca bir an bile olsa onların hayatının bir modülü olmaya çabalıyor.
Ülkemizde temel hak ve özgürlüklere dair, bir çok devirde çok olumlu örneklerle karşılaştığımız söylenemez. Bu devirlerde özgürlüklerin sekteye uğradığına tanıklık ettik. Ama bir periyot var ki, süreksiz olmaktan öte, sol olmasın da ne olursun mantığıyla dinci tarikatlar de dahil her şeyin önünü açtı. Tohumunu ekti, yeşertti, büyüttü… O periyodun başlangıç noktası 12 Eylül 1980 darbesidir.
Atatürkçü(!) telaffuzları öne çıkaran 12 Eylülcüler yeşil jenerasyonun var olması için solu kırdığı üzere, siyasal İslamın da önünü açtı. 2000’li yılların başına kadar yürüyen bu süreç, AKP’nin iktidara gelmesi ile birlikte koşmaya başladı. Nitelikli okullar imam hatipleştirildi, tarikatların önündeki küçük pürüzler temizlendi, siyasal islam zıddı tüm görüşler dışlayıcı ve özgürlük zıddı olmakla suçlandı. Kendilerinden olmayanlara bürokraside ömür hakkı tanınmadığı üzere gelecekte imam hatipli olmayanların işinin güç olacağına dair alt iletiler da parti kurultaylarında verildi. En temel maksat toplumu laiklikten uzaklaştırıp daha fazla siyasal islamın etrafında toparlamaktı. Ancak olmadı.
Türkiye toplumu, tüm yönlendirmelere, baskıya, gayrete karşın büyük bir imtihan verdi. Daha fazla muhafazakarlaşmak yerine, daha fazla laikliğe ve bir ortada yaşama sarıldı. SODEV’in 2020 yılında yaptığı bir çalışmaya nazaran, laikliğe olumsuz bakanların oranı sırf yüzde 10,3’te kalıyor. Laikliğe bakış böyleyken, laikliğin tabanına adeta bir dinamit üzere yerleştirilmeye çalışılan tarikatlar için toplum ne düşünüyor birlikte bakalım.
Emeği ve inancı sömürü üzerine konseyi bu tarikatların savunucularının değerli bir kısmı, bu yapıların çocuklara düzgün eğitim verdiğini argüman ediyorlar. Hatta klâsik eğitimin yerine bu yapıların eğitiminin gelmesi gerektiğini savunanlar da var. Biz de bu bahse toplumun nasıl baktığını anlamaya çalıştık. “Çocuğunuzun eğitimi için seçme hakkınız olsa ne yapardınız?” diye sorduk.
Yanıtlar aşağıdaki üzere:
Görüldüğü üzere tarikat eğitimini tercih edenlerin oranı yüzde 8,8’de kalıyor. Bu oran AKP seçmeni içinde yalnızca yüzde 14,3.
Belirli bir mevzuya dair insanların gerçek niyetlerini anlamak için dahil olma dileğini anlamaya çalışırız. Örneğin, şirketlerin çalışan memnuniyetlerini ölçerken, çalıştığı şirkete dair asıl hissini almak için “bugün olsa tekrar x şirketine çalışmak için başvurur muydunuz?” diye sorarız.
Şirketteki her mevzuya tam puan veren çalışanların, bu soruya çok sefer “kesinlikle hayır “yanıtı verdiğine tanıklık ettik. Tarikatlara dair bu mevzuyu anlamaya çalıştık. Bunun için “Çocuğunuzun dini bir tarikata üye olmasını ister misiniz?” diye sorduk.
Yanıtları birlikte inceleyelim:
İstediğini belirtenlerin oranı sadece yüzde 10,2. Bu oranın AKP seçmeninde yüzde 18,9, MHP seçmeninde yüzde 4,9 olduğunun altını çizmek isterim. Beşerler, güzel olan, hoş olan ne varsa çocuğu için ister. Çok net görünüyor ki, toplum, tarikatları çocukları için yeterli olan olarak görmüyor.
Bir öbür husus tarikatların kapatılması yahut kontrollerin artırılması konusu. Toplumun bu bahse bakışını “Türkiye Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkanı siz olsaydınız, ülkede faaliyet gösteren dini tarikatlara yönelik hangisini uygulardınız?” sorusu ile anlamaya çalıştık. Karşılıklar bize tarikatlara mesafelilik konusunda toplumun siyasilerden daha ileride olduğunu gösteriyor.
Beraber inceleyelim:
Toplumun yüzde 37,7’si yetkinin kendisinde olması halinde büsbütün kapatacağını, yüzde 40,5’i çok sıkı denetleteceğini, yüzde 16,9’u rutin kontrol yaptıracağını belirtiyor. Tarikat savunucularının yaptığı üzere büsbütün önünü açacağını belirtenlerin oranı sadece yüzde 5.
Tüm bilgiler bize AKP’nin “dava” ismi altında toplumu Cumhuriyetin birikimlerinden uzaklaştırma gayretinin çöp olduğunu gösteriyor. 12 Eylül’den bugüne incelediğimizde, son 40 yılın toplumsal mühendislik projesinin koca bir hiçe dönüştüğünü görüyoruz.
Toplum, emeği sömüren, bayanı sömüren, çocuğu sömüren, inancı sömüren, birkaç yüzyıl geriden gelen gerici tarikatların değil “Medeniyet o denli kuvvetli bir ateştir ki, ona kayıtsız olanları yakar, mahveder” diyen Mustafa Kemal’in müsaadeden gidiyor.