Cumhurbaşkanı Erdoğan, fındığın fiyatını, alan dayanaklı olarak kilogram başına 54 lira olarak açıkladı. Trabzon’da hasada başlamaya hazırlanan üreticiler, SÖZCÜ’ye konuştu. Fındığın bakım, paklık, günlükçü ve ayıklama maliyetleri karşısında açıklanan fiyatın hiçbir karşılığı olmadığını söyleyip isyan ettiler.
Türkiye’nin değerli ihraç eserlerinden ve Karadeniz Bölgesi’ndeki üreticilerin en değerli geçim kaynaklarından birisi olan fındığın kilogram başına fiyatı geçtiğimiz yıl Ağustos ayında 26,5 lira açıklanmıştı.
Muhalefet partileri, enflasyon oranları, döviz kurlarındaki artış ile birlikte artan maliyetler karşısında fındığın en az 72-74 TL olması halinde üreticinin mağdur olmayacağını lisana getirmişti.
AKP Genel Lideri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bu yıl fındık hasadı şimdi başlamadan Ordu ziyaretinde fındığın kilogram başına fiyatını alan dayanağıyla birlikte 54 lira olarak açıkladı. Trabzon’daki üreticilere açıklanan fiyatı nasıl karşıladıklarını sorduk, maliyetlerini sıralayan vatandaş açıklanan fiyattan şad değil.
Fındık üreticileri, SÖZCÜ muhabiri Elif Çavuş’a yaşadıkları meşakkatleri anlattı.
60 LİRA ÜZERİNDE OLMALIYDI
Açıklanan fiyatın maliyetler karşısında kâfi olmadığını söz eden Mustafa Çolak, “54 lira fiyatı az buluyoruz. Maliyetler hakikaten çok yüksek. Bu fiyatlar bugünkü kurallarda kâfi değil. Fiyatın daha yüksek olmasını bekliyorduk. 60 lira üzerinde olsaydı üretici tahminen şad kalabilirdi. Şu an ki fiyat üreticiye nazaran kâfi değil” dedi.
HER ŞEY ÜÇ KAT ARTTI, FINDIK İKİ KAT BİLE ARTMADI
Her şeyin maliyetinin üç katına çıktığı fakat fındık fiyatının iki kat dahi artamadığını söyleyen fındık üreticisi, “Bir çuval gübre 500 lira olmuş. Maliyetler üç katına çıkmış, fındık iki katı artmamış. Ordu fındığına verilen fiyatı biz alamıyoruz. Ne olacak bilmiyorum” diye konuştu.
EKMEK PARASINI KARŞILAMIYOR
Fındığı açıklanan fiyattan satamayacaklarını belirten fındık üreticisi Nebahat Çolak, “O parayı biz alamıyoruz. Bizim fındığımız ya 40 lira ya da 35 liraya gidecek. Günlükçü fiyatları, ot temizlemesi, gübre fiyatlarını hesaba koyduğumuz vakit açıklanan fiyatı aşıyor zati. Biz bir kar edemiyoruz, daima ziyan ediyoruz. Biz TMO’ya fındık satamıyoruz. Tüccara mahkum kalıyoruz. Tüccar da istediği fiyattan alıyor. Bu fiyat da bizi tatmin etmiyor. Evvelden fındığı sattığımız vakit bir düğün yapabiliyorduk. Artık bu pahalılıklar karşısında hiçbir şey yapamıyorsun. Yalnızca ekmeğin parasını bile çıkaramıyoruz. Şu kadarcık ekmek kaç lira oldu? Onları da hesaba koymak gerekiyor. Gençlerimiz evlilikten korktu, iş bulamıyorlar. Üniversite mezunu çocuklarımız iş arıyor. Fındık da yok, millet kara kara düşünüyor” sözlerine yer verdi.
GÜNLÜKÇÜ MASRAFI 300 LİRA, 10 KİLO FINDIK 450 LİRA
300 lira olan günlükçünün günde en fazla 10 kg fındık toplayabileceğini söyleyen üretici, “10 kg fındık 45 liradan 450 lira eder. 300 TL bunun yevmiyesi, ulaşımı, masrafı var, hepsini hesap edin, geriye ne kaldı? Bundan ne karın olacak senin”
ALAN TAKVİYESİNİN BİR MANASI YOK
Alan takviyesinin bir manası olmadığını söyleyen fındık üreticisi Muammer Yılmaz, “Geçen yıl fındık 27 lira açıklandı. Biz 21 liraya fındığımızı sıkıntı satabildik. Fındık fiyatı ile satış fiyatı ortasında yüzde 40 kaybımız var. Açıklanan 54 liradan 20 lira kaybımız olacak. 42 lira civarında giderse âlâ. Tahminen önümüzdeki Mayıs ayında o fiyatı bulur, tahminen daha da üzerine çıkabilir. Lakin üreticinin fındığını bekletme talihi hiç yok. Fındık fiyatının en az 4 dolar olması gerekiyordu. Alan bazlı dayanak o kadar fazla değil. 1,5 dönüm yerim var. Yaklaşık 300 kg fındık veriyorum. 286 lira alan dayanağı alıyorum. Bunun da 80-90 lirasını evrak masrafı olarak ziraat odasına veriyorum. Tarım Vilayet Müdürlüğü’ne de 15 lira veriyorum. Alan bazlı dayanakla bunun bir alakası yok” dedi.
GÜBRE, YEVMİYE, HARMAN…
Vatandaşın fındığını fakat 40 ile 45 lira ortasında satabileceğini vurgulayan Züver Kılıç da, “Fındığın fiyatı doların yükselmesine tabi tutulacak mı? Yok. Onun için kurtarmaz. Gübresi var, toplama yevmiyesi var, harmanı var. Bir kilo peynir almak için üç kilo fındık satacaksın. Bu vatandaş nasıl geçinecek?” diye sordu.
REKOLTEYİ YÜKSEK GÖSTERİP FİYATI DÜŞÜRÜYORLAR
Rekolte kestirimlerinin yüksek gösterilerek fiyatın düşük açıklandığını söyleyen Muzaffer Çelik ise, “Yüksek rekolte varsayımları ile tüketimi az tutarak fiyat düşürmektedirler, fiyatı daima aşağıya çekmektedirler. İhracatçılar da ithalatçıların grubudur. Onların istediği üzere rekolteyi yönlendirmektedirler. Ziraat odaları ile ihracatçılar birliği ortasındaki rekolte farkı 150 bin tondur. Ziraat odalarının kestirimleri gerçeğe daha yakındır. Bu bir oyundur. Rekolteyi yüksek gösterip, bol mahsulle fiyat düşürmek Avrupalının işi” dedi.
5 KİLO ŞEKER 140 LİRA
Maliyetler karşısında fiyatın kâfi olmadığını belirten üretici Nebiye Kılıç, “Bu fiyat kâfi değil. 5 kg şeker 140 lira. Çoluk çocuğumuz, ailemiz nasıl kira verecek? Nasıl olacak bu? Fındık fiyatı biraz daha yüksek tutmalıydılar. Geçim çok zor” sözlerine yer verdi.
AÇ MI DURACAĞIZ?
Fındık bahçesinin Turunçgil uzun antenli böceği nedeniyle söküldüğünü lisana getiren Aynur Çolak ise, “Ne fındık, ne para! Neyle yönetim edeceğiz. Sökülen tarlalarımız için kilogram başına fındığın yerine 20 TL para verdiler. Çocuğa versen almaz onu. O kadar parayla bizi kandırdılar. Sökülen tarla 5 sene sonra dikilecek. 5 sene de fındık büyüyecek. 10 yıllık paramızı bize vermeleri lazım. Neyle yönetim edeceğiz. Aç mı duracağız” diyerek sıkıntı durumda olduklarını lisana getirdi.