ABD’de kongre her iki kanadın da bütçeyi Şubat ortasına kadar uzatmak için bir geçici yasa tasarısını kabul etmesiyle hükümetin kapanmasını önledi.
Ülkede 2021 mali yılının sona erdiği 30 Eylül’de kabul edilen geçici bütçenin süresinin dolmasına az bir süre kala Temsilciler Meclisi’nden geçen yeni tasarı Senato tarafından da onaylandı.
HÜKÜMETİN KAPANMASI NEDİR?
ABD siyasal sisteminde hükümet organlarına yada programlarına federal bütçe sağlayacak bir kanun teklifi Temsilciler Meclisi ve Senato olmak üzere iki ayrı meclisten oluşan Kongre’den geçmediği takdirde “shutdown” olarak bilinen hükümetin kapanması durumu ortaya çıkıyor.
Böyle bir senaryo yaşandığında ABD yasaları, hükümeti konu ile ilgili icraatlarını “kapamayı” emrediyor. Durdurulan çalışmalarla ilgili kurumlarda çalışan temel personel dışındaki ikinci dereceden memurlar dönemsel izne çıkıyor. Bu süreçte izne çıkan çalışanlar ödeme alamıyor.
BORÇ LİMİTİ KRİZİ SÜRÜYOR
Kapanma krizini geçici olarak çözen kongre bunun yanında borçlanma limiti sorunu ile karşı karşıya. Hükümet, Hazine Bakanlığı’nın 15 Aralık’a kadar dolabileceğini tahmin ettiği 28,9 trilyon dolarlık borçlanma limitine yaklaşıyor.
Senato borç limitini bu tarihten tarihinden önce askıya almaz veya yükseltmezse, hükümet finansal piyasaları çökertebilecek bir temerrüt riskiyle karşı karşıya kalabilir.
Limitin zamanında uzatılmaması veya kaldırılmaması, ekonomik açıdan felaket olabilecek bir temerrüdü tetikleyebilir.
BORÇ LİMİTİ NEDİR?
Ekonomist Mahfi Eğilmez’in anlatımına göre, ABD’de Hazine borç stoku için konulan limite borç tavanı deniyor. Amerikan Anayasası’na göre Hazine’nin borçlanmasına izin verme yetkisi Kongre’ye ait bulunuyor. 1776’dan 1917’ye kadar Hazine’nin yapacağı bütün borçlanmalar için tek tek Kongre’den yasa geçiriliyordu.
I. Dünya Savaşı’nın gerektirdiği harcamaların karşılanabilmesi amacıyla daha esnek bir sistem arayışı sonucu 1917 yılında Kongre borçlanma için bir tavan belirledi ve bu tavana ulaşılıncaya kadar yapılacak borçlanmalar için Kongre, Hazine’ye onay vermiş oldu.
1941 yılında çıkarılan Kamu Borçlanması Yasası gereğince söz konusu tavana ulaşıldıktan sonra bu tavanın artırılması için yeniden Kongre’den yasa geçirilerek izin alınması gerekiyor.
Eğer izin alınamazsa ve acil durumlar için ayrılan fonlar da tükenirse bu durumda kamu çalışanlarından acil işlerde çalışanlar dışındakiler işten çıkarılıyor ve ABD’de devlet faaliyetlerinin önemli bir bölümü duruyor.