Boris Johnson‘ın istifasının akabinde Liz Truss‘ın da misyonunu bırakacağını açıklamasıyla İngiltere siyasi istikrarsızlığa sürüklendi. İktidardaki Muhafazakar Parti’de 1 yılda 3’üncü bir isim, partinin başkanı ve tıpkı vakitte ülkenin yeni başbakanı olacak.
Siyasette çalkantılı günlerin yaşandığı İngiltere’de arka arta gelen istifa kararları, hem iktidar partisi milletvekillerinin hem de muhalefetin sert reaksiyonuna neden oldu.
Muhalefetten genel seçim çağrıları
Ülkedeki muhalefet partileri, siyasi kaostan iktidardaki Muhafazakar Parti’yi sorumlu tutarken düzensizliğin son bulması için erken genel seçim yapılmasını talep ediyor. Genel seçim davetlerini reddeden Muhafazakar Parti içindeki liderlik yarışı gelecek hafta sonuçlanacak ve kazanan isim, birebir vakitte 6 yılda 5’inci İngiltere Başbakanı olacak.
Johnson’ın istifası
İngiltere’de 24 Temmuz 2019’da misyona gelen Johnson, Covid-19 salgını sırasında Başbakanlık Ofisi 10 Numara’da karantina kurallarını ihlal eden partiler düzenlenmesi nedeniyle milletvekilleri ve halkın tenkit ve istifa baskısı altındaydı. Bu partilerden biri nedeniyle para cezası da alan Johnson, kendi partisinin birtakım milletvekilleri ve muhalefet tarafından parlamentoya palavra söylemekle suçlandı.
Lideri olduğu Muhafazakar Parti içinde 6 Haziran’da inanç oylamasına gidildi ve bu şiddetli süreci de atlatarak 148’e karşı 211 oyla kazandı. Parti içindeki itimat oylamasını kazansa da İngiliz kamuoyu, Johnson’ın siyasi geleceğinin tehlikede olduğunu yazdı.
İstifalar sarmalı
Johnson’ı istifaya götüren süreçte olayların son halkası olan kabinedeki istifalar ise Muhafazakar Parti Milletvekili ve Küme Yöneticisi Chris Pincher‘e yönelik taciz suçlamalarının akabinde geldi. Pincher’la ilgili tezlerden haberdar olmasına karşın onu parti içinde misyonlara getiren ve bilgisinin olmadığını söyleyen Johnson, parti içinde ve dışında palavra söylemek ve sorumlu davranmamak suçlamalarıyla da karşı karşıya kaldı.
Tüm bu suçlamaların akabinde iki günde kimileri bakan olmak üzere Johnson hükümetinden ve partisinden 60’a yakın isim istifa ettiğini açıkladı. Yaşanan gelişmelerle üzerindeki istifa baskısı artan Johnson, 7 Temmuz’da parti liderliğinden istifa ettiğini ve başbakanlık vazifesini ise yeni önder seçilene kadar sürdüreceğini duyurdu.
Truss’ı istifaya götüren süreç
Truss’ı istifaya götüren süreç, “ekonomi siyasetinden U dönüşü” yapmasıyla başladı
Boris Johnson’ın başbakanlıktan istifasının akabinde parti içindeki başbakanlık yarışını kazanan Truss, Kraliçe 2. Elizabeth‘le Balmoral Kalesi’nde 6 Eylül’de yaptığı görüşme sonrası hükümeti kurma misyonunu aldı. Böylece Başbakanlık Konutu 10 Numara’nın da yeni sakini seçilen evli ve 2 çocuk annesi Truss, Margaret Thatcher ve Theresa May‘den sonra “İngiltere’nin 3. bayan başbakanı” olarak kayıtlara geçti.
Parti içindeki seçim kampanyası sürecinde sıklıkla “vergi indirimleri” vaadini öne çıkaran Truss’ın, başbakanlık vazifesini devralmasının akabinde İngiliz hükümeti, 23 Eylül’de toplam 45 milyar sterlini bulacak vergi kesintilerinin uygulanmasına hazırlanıldığını açıkladı. Bu durum, ülkenin dış borçlanmasının yükseleceği beklentilerini artırarak sterlinin sert kıymet kaybı yaşamasına neden oldu. Ekonomik planlara yönelik sert tenkitlerin akabinde hükümet, yüzde 45’lik en yüksek gelir vergisi oranını kaldırma planından vazgeçti.
Daha evvel pek çok kere bütçe düzenleme planı kapsamındaki vergi indirimi planının gerisinde duran Truss, 14 Ekim’de kamuoyu baskısına dayanamayarak Kwasi Kwarteng‘i Maliye Bakanlığı vazifesinden alarak yerine Jeremy Hunt‘ı getirdi.
Piyasalarda önemli sarsıntılara neden olan “hatalar” için özür dilemesine rağmen Truss’ın misyonda ne kadar kalacağı konusunda İngiliz kamuoyunda tartışmalar başladı.
Art arda siyasi çalkantıların yaşandığı İngiltere’de Başbakan Truss, dün istifa ettiğini açıkladı.
‘Savaşçıyım’ açıklaması
İngiliz parlamentosunda 18 Ekim’de yaptığı konuşmada, “Pes eden değil, savaşçı” olduğunu söylemesine rağmen bir gün sonra istifa kararını açıklayan Truss, böylece yalnızca 44 gün misyonda kalabildi. Liz Truss, ayrıyeten “İngiltere tarihinde en kısa müddet misyon yapan Başbakan” olarak kayıtlara geçti.
Brexit süreci başbakanları istifaya sürükledi
İngiltere’de 2013’te devrin Başbakanı David Cameron‘ın, Avrupa Birliği (AB) üyeliğini referanduma götürme kelamı vermesi üzerine başlayan Brexit atmosferinin sonucu Cameron’a yaramadı. Ülkede 23 Haziran 2016’da yapılan ve son ana kadar başa baş giden referandum yarışından yüzde 48’e karşı yüzde 52 ile Brexit cephesinin galip çıkması üzerine kendisi AB üyeliğinden yana olan Cameron misyonundan istifa etti.
Cameron’dan sonra vazifesi devralan Theresa May de AB ile vardığı Brexit muahedesinin parlamentoda 3 defa reddedilmesinin akabinde parti içi muhalefetin baskısına dayanamayarak liderlikten istifa etti.
Brexit krizini çözemeyen May, başbakanlığı bırakırken koltuğuna Brexit’i çözme kelamı veren Boris Johnson oturdu. Parti üyelerinin oylarının çoğunluğunu alan Johnson, 24 Temmuz 2019’da May’den başbakanlık misyonunu devraldı.
3 yılda üçüncü başbakan
Johnson, böylelikle İngiltere’nin 2016’da yapılan referandumda Brexit kararı almasının akabinde geçen 3 yıldaki 3. başbakanı oldu. Fakat Johnson’ın iktidarı da uzun sürmedi ve 2 yıl 348 gün sonra 7 Temmuz’da parti liderliğinden istifasını açıkladı ve akabinde halefi Liz Truss da uzun mühlet misyonunda kalamayarak istifa etti.