1978’deki Kurucu Meclis seçimlerinde sol ittifakın adayı olarak milletvekili seçilen, 2019’daki parlamento seçimlerinde de Geniş Cephe’nin adayı olarak yine parlamentoya giren Personel Partisi-Birleşelim’in önderlerinden Carlos Enrique Fernández Chacon, eski Cumhurbaşkanı Pedro Castillo’nun misyonundan azledilmesiyle başlayan protestoları anlattı.
‘Kitleler sağ partilerin dehşet kampanyasına geçit vermedi’
Chacon, Castillo’nun vazifeden azline giden süreç için, “Sağ partiler 2021’deki seçimleri kaybetti. Bu partiler başkanlık seçimlerinin ikinci çeşidinde Keiko Fujimori için adeta bir ‘haçlı seferleri’ kampanyası yürüttüler. Onlara nazaran çok sağcı Fujimori demokrasiyi, Pedro Castillo ise kesinlikle yenilmesi gereken ‘komünist terörizmi’ temsil ediyordu. Kitleler sağ partilerin endişe kampanyasına geçit vermedi ve ikinci tıpta Castillo için oy kullandılar” dedi.
Bir taşra kentinde öğretmen olan Castillo’nun geçmişte eski devlet lideri Toledo’nun sağcı partisinden aday olduğunu, daha sonra 2017’de mücadeleci bir öğretmen grevinin önderliğini yaptığını anımsatan eski milletvekili, “Son seçimlerde Fidel Castro ve Hugo Chavez siyasi geleneğini sahiplenen Castillo, kendisini Marksist-Leninist olarak tanımlayan Özgür Peru partisinin adayı oldu. Hasebiyle, ne Keiko Fujimori bir demokrattı, ne de Castillo bir ‘komünist terörist’ idi. Sonuçta, az bir farkla, seçimlerin galibi Castillo oldu” diye konuştu.
‘ABD’yi müdahale için ikna etmeye çalıştılar’
Castillo’nun zaferiyle sonuçlanan seçimleri çok sağ tarafından asla kabul edilemediğini tabir eden Chacon, “Bununla birlikte, çok sağ seçim sonuçlarını ve yenilgisini kabul etmedi. Ordudan ‘komünist hükümeti’ engellemesini talep etti. Seçimlerde hile olduğunu argüman etti, Amerikan Devletler Örgütü’ne (OEA) gitti ve ABD’yi bir müdahale için ikna etmeye çalıştı. Tüm bu teşebbüslerinden bir sonuç alamadı” tabirlerini kullandı.
‘Castillo baskıya boyun eğdi’
Merkez sağ ve görünüşte ilerici sol olan partilerin tüm güçlerini Castillo’yu ölçülü bir program izlemesi istikametinde ikna etmeye adadıklarını söz eden eski milletvekili, Özgür Peru partisine dışarıdan davet edilmiş olan ve gerisinde kıymetli bir parti gücü bulunmayan Castillo’nun, bu baskıya süratle boyun eğdiğine dikkat çekti. Chacon, “Ekonominin işçi halkın çıkarları doğrultusunda yine örgütlenmesine dönük seçim vaatlerini süresiz olarak erteledi ve devraldığı ekonomik modeli motamot sürdürdü” dedi.
‘Medya çok sağın koç başı oldu’
Uzun yıllarını siyasete adayan Chacon, Castillo’nun misyona başlamasının akabinde, Kongre’de çoğunluğu oluşturan sağ partilerin, bakanların ve kabinenin düşürülmesi, devlet liderinin azledilmesi ve idarenin mümkün olan her başlıkta suçlanması dışında bir siyaset izlemediğini vurguladı. Peru’da gelinen son noktanın çıkış sebeplerini anlatan Chacon, sağ görüşün hakim olduğu basının bu kampanyanın koç başı rolünü oynadığını da ekledi.
“Castillo sağ partilere ödünler vermeye devam etti” diyen Chacon şöyle devam etti: “Bu çizginin yaklaşmakta olan sağcı darbeyi engelleyebileceğini düşünüyordu. Lakin sonuçlar umduğunun tam karşıtı oldu. Bu siyaseti, seçimlerde kendisine oy veren bölümlerin dayanağını yitirmesine neden oldu. Sağı mutlu etmek yerine, idaresini güçlendirmek için hiçbir vakit dayanak davetinde bulunmadı.”
‘Başarısız bir darbe teşebbüsünde bulundu’
Castillo’nun misyondan azli ve önleyici mahpus kararıyla sonuçlanan 7 Aralık’ta aldığı Kongre fesih kararı ve harikulâde hal ilanını “başarısız bir darbe girişimi” olarak yorumladığını lisana getiren Perulu eski milletvekili, eski cumhurbaşkanının neden bu türlü bir karar aldığının spekülatif bir tartışmaya girdiğini söyledi.
Chacon, “Fakat sonuçta başarısız bir darbe teşebbüsünde bulundu ve sağ partiler bu kararın açıklanmasından birkaç saat sonra bir defa daha Castillo’nun vazifeden azli talebi için toplanacak Kongre oturumuna bile gerek duymaksızın, Castillo’nun bu teşebbüsünü onu tasfiye etmek için aktif bir halde kullandı” dedi.
Boluarte, Castillo ile gideceğini söylüyordu
Castillo’nun lider yardımcısıyken kendisinin azli sonrasında Cumhurbaşkanı olan Dina Boluarte’ın evvelce “Castillo azledilirse onunla birlikte giderim” dediğini anımsatan Chacon, “Başkanlığa getirildikten sonra 2026’ya dek vazifede kalacağını söylemeye başladı. Şimdiyse erken seçim talebinde bulunuyor. Bir yandan orduya ve polise eylemcilere öldürme yetkisi verip tıpkı vakitte iki yüzlüce ölenler için hürmet duruşunda bulunma daveti yapan bir bireyden kelam ediyoruz. Kendisi hakkında şimdiden hareketlerde öldürülenler hakkında bir kamusal soruşturma açılmış durumda” diye konuştu.
‘Castillo özgür kalsa bile çaba devam eder’
Sokakta çabaya devam eden kitlelerin taleplerini sorduğumuz eski vekil, “Mücadele geliştikçe kitlelerin talepleri de değişiyor. En baskın talepler Boluarte’nin başkanlıktan ayrılması, mevcut Kongre’nin feshi ve erken seçimler. Aksiyonların başında, kıymetli bir kesim Castillo’nun hür bırakılması talebini yükseltiyordu ancak bu talep şu anda epeyce art planda kalmış durumda. Bugün gelinen noktada, Castillo’yu hür bıraksalar bile, Boluarte istifa edene ve seçimler ilan edilene dek gayretin devam edeceğini düşünüyorum. Kitleler solu temsil eden mevut siyasi liderliklerin çizdiği sonların dışına çıkıyorlar yahut Peru’da şu anda yaşanmakta olduğu üzere, ağır baskıya karşın, merkezileşmiş rastgele bir liderliğe sahip olmaksızın dizginlenemeyen bir dalga olarak yükseliyorlar. Şu anda sokakta olan kitleler mevcut hiçbir siyasi önderliği tanımıyorlar. O denli ki, aksiyonları sonlandırabilmek için bir çıkış arayan mevcut hükümet müzakere edebilmek için bir kurumsal temsiliyet bulamıyor” sözlerini kullandı.
Castillo’nun misyondan alınması
Peru’da protestolar, eski Cumhurbaşkanı Pedro Castillo‘nun 7 Aralık 2022’de Kongre tarafından vazifesinden alınması üzerine patlak vermişti.
Eski Cumhurbaşkanı Castillo, hükümeti devirmekle suçladığı Kongre tarafından “kalıcı ahlaki yetersizlik” suçlamasıyla misyonundan azledilmişti.
Castillo’nun misyonundan alınması tarafındaki karar, 7 Aralık’taki Genel Şura toplantısında 6 aleyhte, 10 çekimser oya karşı 101 lehte oyla kabul edilmişti.
Karara münasebet olarak “kamu misyonlarını gasbetme, devlet yetkilerinin işleyişini engelleme ve anayasal sistemi ihlal etmeye çalışmak” gösterilmişti.
Pedro Castillo, Kongreyi feshetme ve ulusal acil durum hükümeti kurma kararının akabinde gözaltına alınmıştı.
Daha sonra Cumhurbaşkanı Yardımcısı Dina Boluarte, ülkenin yeni Cumhurbaşkanı olarak yemin etmişti.
Boluarte‘nin istifa etmesini ve erken seçime gidilmesini talep eden protestocular ile polis ortasında çıkan çatışmalarda meyyit sayısı 53’e yükselmişti.
Castillo’nun cezası onanmıştı
Peru Yüksek Mahkemesi, Castillo’ya verilen 18 ay önleyici mahpus cezası kararına yapılan itirazı reddederek 30 Aralık 2022’de cezanın devamına karar vermişti.
Seçimler Nisan 2024’te
Boluarte’nin erken seçim talebi üzerine Kongre’de yapılan oylamada seçimin Nisan 2024’te yapılmasına karar verilmişti.
Ölümler nedeniyle 17 Aralık 2022’de 2 bakan vazifelerinden istifa etmiş, Ombudsman Ofisi savcılıktan “acil soruşturma” başlatmasını talep etmişti.