Yüksek tansiyon, dünya çapında oldukça yaygın bir sağlık sorunudur. Genellikle sorunun sadece ileri yaştaki insanları ilgilendirdiği düşünülür, ancak hastalığın yayılmasının yaşla birlikte arttığı doğru olsa da, gençlerde de hipertansiyon yaygın olarak görülür.
Yüksek tansiyon tedavi yöntemlerinin temelinde yaşam tarzı ve diyet değişiklikleri vardır. Bu nedenle hem önleme hem de tedavi açısından tansiyon değerleri üzerinde olumlu etki yapabilen yaşam tarzı ve diyet değişikliklerine uymak gerekir.
Yüksek tansiyonun nedenleri
Bazı durumlarda yüksek tansiyonun nedenlerini belirlemek mümkündür, bazı durumlarda ise belirlenemez. Genel olarak, nedeni bilinmediğinde ve genetik yatkınlık ile çevresel faktörlerin bir rolü olduğu düşünüldüğünde durum esansiyel veya primer hipertansiyon olarak tanımlanır. Bu durum vakaların çoğunluğunu oluşturur ve artan yaşla birlikte riskin arttığı gözlenmektedir.
Bu, yaş ilerledikçe tansiyonda bir artış olmasının normal olduğu anlamına gelmez, çünkü normal değerler 18 yaşından itibaren her yaşta aynı kalır. Yüksek tansiyon, kalp ve damar hastalıkları için en büyük risk faktörlerinden biridir ve yetişkinlerde ölümün ana nedenlerinden biri olarak kabul edilir. Tedavi edilmediği takdirde hipertansiyon zamanla organ hasarınayol açabilir.
Sekonder hipertansiyon, nedenin açıkça belirlendiği ve genellikle bir böbrek sorunu nedeniyle ortaya çıkan yüksek tansiyondur. Ancak başka olası nedenler de vardır. Örneğin hormonal problemler, endokrin problemler veya kanserler yüksek tansiyona neden olabilir.
Hipertansiyonun diğer nedenleri obezite, yanlış beslenme, uyarıcıların kötüye kullanılması (kahve, meyan kökü veya bilinçsiz ilaç kullanımı) veya uyuşturucu ve sigara kullanımıdır.
Hamilelik, hipertansiyonu tetikleyebilir. Bu nedenle hamilelikte yüksek tansiyon, dokuz aylık süre boyunca dikkatle izlenmelidir.
Hareketsiz bir yaşam tarzı da tansiyon değerlerini büyük ölçüde etkiler. Tuz ve yağ açısından çok zengin ve mevsimlik meyve ve sebzelerden fakir bir diyet de tansiyonun yükselmesine neden olabilir. Alkol kullanımı da tansiyonu yükseltir.
Yüksek tansiyon referans değerleri
Tansiyon değerlerinin ideal seviyede olup olmadığını anlamak için uluslararası ve dünya sağlık otoriteleri tarafından hazırlanan resmi tabloları vardır.
Genel olarak, normal bir tansiyon değeri sistolik (büyük tansiyon) için <120 mmHg ve diyastolik (küçük tansiyon ) için <80 mmHg olmalıdır.
Büyük tansiyon için >140 mmHg ve küçük tansiyon için >90 mmHg değerleri için hipertansiyon var demektir.
Tansiyonu düşürmek için sağlıklı alışkanlıklar
Farklı bozuklukların yokluğunda, tansiyon değerlerinin normalleşmeleri için yaşam tarzının düzeltilmesi yeterlidir. Bu nedenle sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıklarını benimsemek gerekir.
İşte tansiyon değerlerini dengelemek için 4 alışkanlık.
Hareket edin
Hareketsiz bir yaşam tarzı, hipertansiyon ve diğer kalp ve damar risk faktörlerini tetikler. Bu nedenle kalp üzerindeki baskıyı azaltmak için aktif bir yaşam tarzı sürmek gerekir.
Fiziksel aktivite türü yaşa ve genel sağlığa uygun olmalıdır. Her durumda, haftada en az üç kez 15-20 dakikalık tempolu yürüyüşle başlayabilirsiniz.
Aktif yaşam tarzı aynı zamanda hareket etmek için bahane aramak anlamına da gelir. Genellikle spor yapmaya alışkın olmayanlar, spor yapmaya vakit bulamamaktan şikayet ederler ama spor salonuna gitmek gerekli değildir. Fiziksel aktivite yapmak aynı zamanda asansöre binmek yerine merdiven inip çıkmaktır, arabayı her gün küçük bir yürüyüş yapmak için işyerine biraz uzak bir yere park etmektşr, ev temizliği gibi hareket gerektiren işler yapmaktır. Sağlık durumunuza uygun her türlü hareket, tansiyonu düşürmeye ve genel olarak kalp hastalıkları için risk faktörlerini ortadan kaldırmaya yardımcı olacaktır.
Doğru beslenin
Doğru beslenme, hipertansiyonu hem önlemeye hem de iyileştirmeye yardımcı olur. Hipertansiyona karşı bir diyet düşük sodyum ve dolayısıyla düşük tuz içermelidir. Diyette daha az tuz, bol miktarda tuz içeren tüm yiyeceklerin tüketimini sınırlamak anlamına gelir. Salam ve sosis gibi işlenmiş etler, peynirler, hazır yemekler ve tüm ultra işlenmiş gıdalar diyette sınırlandırılmalıdır. Evde hazırlanan yemeklere eklenen tuzun azaltılması da önemlidir.
Meyve ve sebzeler açısından zengin bir diyet izlenmelidir. Hipertansiyonla mücadeleye yardımcı olan diyete DASH diyeti denir ve bitkisel gıdalar açısından zengin ve hayvansal yağlar, alkol ve şekerler açısından düşük bir beslenme planıdır.
İdeal kiloda olun
Fazla kilolu olmak tansiyonda bir artışa neden olur. Ffarkı yaratan sadece kilonun kendisi değil, aynı zamanda yağın dağılımıdır. En tehlikelisi göbek çevresindeki yağdır.
Göbek çevresinde yağ birikimi tek başına bir kalp ve damar hastalıkları risk faktörü olarak kabul edilir ve yüksek kolesterol ve hipertansiyon gibi diğer risk faktörlerinin ortaya çıkmasına neden olur.
Bel ölçüsünü küçültmek ve kilo vermek, tansiyıon değerlerini normale döndürmek için şarttır.
Alkol ve sigara kullanımını bırakın
Aşırı alkol tüm organizma için zararlıdır ve tansiyonun yükselmesine neden olur. Sigarada da durum aynıdır. Sigara ve alkolden tamamen kaçınılmalıdır. Yüksek tansiyon ve diğer kalp hastalıkları risk faktörlerine sahip olanlar bunlardan özellikle uzak durmalıdır.
Sigara ve alkol kullanıyorsanız, tansiyonu düşürmenin ilk doğal çaresi sigarayı ve alkolü bırakmaktır.
Yüksek tansiyonda uzak durmanız gereken 10 yiyecek
Bazı gıdalar, sağlıklı olmalarına rağmen vücutta farklı etki göstererek tansiyon değerlerini yükseltebiliyor. İşte yüksek tansiyon durumunda uzak durulması gereken yiyecekler.
Meyan kökü
Tansiyonu yükselten en iyi bilinen besinler arasında meyan kökü bulunur. Glisirizin içeriği nedeniyle yüksek tansiyon durumunda kaçınılması gereken bir köktür.
Tuz
Tuzun sıvı tutulmasına neden olarak tansiyonu yükseltmesi nedeniyle özellikle hipertansiyona yatkın kişilerde aşırı tuz tüketimi çok önemli kabul edilen bir risk faktörüdür. Uzmanlar, günde 1 çay kaşığı sofra tuzuna denk 5 gram tuz tüketimini önermektedir.
Alkol
Alkollü içecekler, hem erkeklerde hem de kadınlarda tansiyon yükselmesiyle bağlantılıdır. Bu nedenle alkollü içeceklerin kullanılmasından kaçınılması tavsiye edilir.
Hazır et suyu
Yemeklere tat vermek için sıklıkla kullanılan hazır et suları, özellikle tuz açısından zengin bir besindir ve bu nedenle sınırlandırılmalı veya hiç kullanılmamalıdır. Yyemeklerin tadını iyileştirmek ve daha lezzetli hale getirmek için baharat ve aromalı otları kullanabilirsiniz.
İşlenmiş etler
Sosis, salam ve sucuk gibi işlenmiş soğuk etler arasında en yağlı olanlardan kaçınılması önerilir. Bu yiyecekler, yüksek gizli tuz içeriğine ek olarak, yağ açısından da zengindir ve tüketimleri önerilmez.
Kahve
Kahvenin tüketilmesini takip eden dakikalarda tansiyonun kısa bir süre için artırabileceği görülmektedir. Ancak, düzenli ve uzun süreli kahve tüketiminin hipertansiyon riskini azaltmaya yardımcı olabileceği düşünülmektedir. Ancak genel olarak hipertansiyon durumunda günde 2 veya 3 bardağın geçilmemesi tavsiye edilir.
Tuzlu peynirler
Bazı peynirler yüksek miktarda tuz içerir. Bu nedenle tansiyonu yükseltebilirler ve hipertansiyon durumunda bunlardan kaçınılmalı veya bunlar az miktarda tüketilmelidir.
Soya sosu
Tuz ve et sularından sonra 3. ürün sodyum açısından en zengin olan soya sosudur. Soya sosu özellikle restoranların sofralarında yaygın olarak bulunuyor.
Füme somon
Genellikle balık yağı kaynağı olarak kullanılan ve sağlıklı bir gıda olarak kabul edilen somon füme, tuz açısından zengindir ve 100 gr başına 2000 mg’ın biraz altında tuz içerir. Hipertansiyon durumunda bu ürünün taze veya donmuş balıkla değiştirilmesi tavsiye edilir.
Pizza
Pizza yerken kesinlikle lezzetini fark etmezsiniz. Aslında damağa ilk gelen lezzetler oldukça farklıdır. Ancak tüm pizzalar, günlük alınması gerekenden çok daha yüksek bir miktar olan en az 3 gram sodyum içerir.