Türkiye’nin artan doğalgaz talebi ve fiyatlardaki yükselişe bağlı olarak BOTAŞ’ın öngörülenden fazla döviz ihtiyacını Merkez Bankası’nın (TCMB) karşılamak zorunda kalması, bankanın rezervlerindeki yükselişi sınırlayabilir.
Merkez Bankası’nın (TCMB) toplam rezervleri artış eğilimini sürdürerek 125.4 milyar dolar ile 2015’ten beri en yüksek seviyelerine ulaştı.
Döviz rezervlerinin büyük bölümü kendisine ait olmasa da, TCMB’nin toplam rezervlerinde artış sürerken; artan enerji fiyatlarının etkisi özellikle aralık-mart döneminde hissedilecek.
‘ANİ GELEN TALEPLER DENGEYİ BOZABİLİYOR’
Reuters’a bilgi veren bir yetkili, “BOTAŞ’ın döviz alımlarının fazlalaşması ve daha çok artacak olması nedeniyle piyasayı bozmasının engellenmesi hedefleniyor. Özellikle kasım-mart arası ciddi döviz talebi olacak. Özellikle spot LNG siparişlerinin de büyük etkisi olacak” dedi.
Bir başka kaynak bu talebin nasıl karşılanacağını şöyle açıkladı:
“Hem BOTAŞ’ın bu dönem gaz fiyatlarındaki artış ve talebine bağlı olarak döviz ihtiyacı artıyor hem de döviz oldukça hareketli. Burada etkiyi aza indirmek için Merkez Bankası BOTAŞ’a yeniden döviz vermeye başladı. Çünkü BOTAŞ’ın talebi öngörülenden oldukça yüksek olacak. Ani gelen talepler zaten hassas olan dengeleri bozabiliyor. Bu dönem boyunca döviz talebini TCMB karşılar.”
TCMB’DEN BOTAŞ’A 527 MİLYON DOLARLIK SATIŞ
Dünyada petrol ve doğalgaz fiyatlarında ciddi bir artış yaşanırken, BOTAŞ Türkiye’nin artan gaz talebini karşılamak için spot piyasadan ciddi miktarda LNG alıyor. Aynı zamanda yenilenmesi gereken doğalgaz kontratlarında alım fiyatlarının da artış göstermesi bekleniyor.
BOTAŞ, kasım-mart döneminde teslim edilmek üzere 19 kargo sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) almak istiyor.
TCMB rezerv değişimlerinde etkili olan enerji ithalatçısı KİT’lere döviz satışları 258 milyon dolar ile uzun bir aradan sonra ekimde gerçekleştirdi. Ekimde reeskont karşılığı döviz alımı ise 2.31 milyar dolarla rezervlere belirgin katkı sağladı. Yılın ilk 10 ayında reeskont kaynaklı rezerv katkısı 16.2 milyar dolara yükseldi.
TCMB en son 2021 Haziran’da BOTAŞ’a 269 milyon dolar satış gerçekleştirdi. Böylece ilk 10 ayda toplam satış 527 milyon dolar oldu.
Bir bankanın döviz masası işlemcisi, “BOTAŞ’tan Ekim’de piyasada likiditenin az olduğu bir anda gelen talebin piyasa yerine TCMB tarafından karşılandığını anlıyoruz. Hem artan enerji maliyetleri hem de döviz piyasasında likiditenin artık eskisi kadar iyi olmaması nedeniyle önümüzdeki dönemde TCMB’nin daha fazla BOTAŞ döviz alımını rezervlerden karşılaması çok yüksek olasılık” dedi ve ekledi:
“Reeskont dönüşlerinden aylık 2 milyar dolar civarında rezerv artışı görüyoruz. Geçtiğimz dönemde BOTAŞ kaynaklı döviz ihtiyacının kış aylarında aylık 1 milyar doların üzerinde olduğunu da biliyoruz. Bunun belli bir miktarı ya da günün koşullarına göre gerekirse fazlası TCMB rezervlerinden karşılanma yöntemine kayabilir.”
TALEPTE BELİRGİN ARTIŞ BEKLENTİSİ
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, bir süredir bankanın rezervlerini tarihi rekora yeniden çıkaracağını söylüyor.
Kaynaklar, TCMB’nin son ZK ayarlamasının BOTAŞ’a verilen ve azalan rezervlerin seviyesinin korunmasına da katkısı olacağının altını çizdi.
TCMB verilerine göre, enerji ithalatçısı Kamu İktisadi Teşebbüsleri’ne (KİT) döviz satışları 2014’ten 2020’ye kadar aylık bazen 1 milyar doları aşan tutarlarda kullanılmış, 2021’de ise bu kullanım belirgin azalmıştı.
TCMB, ekim öncesi en son 2021 Haziran’da 269 milyon dolar satış gerçekleştirmişti. Böylece ilk 10 ayda toplam satış 527 milyon dolar olmuştu. 2021’de azalan BOTAŞ talebi sonrası 2022’de yeniden artış piyasalar tarafından da bekleniyor.
Ekim ayında olduğu gibi dönem dönem sert TL hareketlerinin yaşandığı, likiditenin azaldığı dönemlerde bu tür döviz talepleri piyasa etkisinin çok belirgin olmasına neden olabiliyor. Bu nedenler piyasalarda da BOTAŞ talebinin bu kış TCMB tarafından 2021’den daha belirgin olacağına inanılıyor.
Merkez Bankası ve Hazine, Reuters’ın haberle ilgili sorusu üzerine bir değerlendirmede bulunmadı. Enerji Bakanlığı’na ise haberin yazıldığı sırada ulaşılamadı. (REUTERS)