Neredeyse tamamı Çin ve Tayvan üzere Uzakdoğu ülkelerinde bulunan çip (yarı iletken) üreticileri, pandemi periyodunda uygulanan sıkı karantina tedbirleri nedeniyle üretimlerini aksattı. Üzerine çip fabrikalarını da etkileyen yangın, sarsıntı üzere felaketler de meydana gelince hem otomotiv üreticileri hem de araç almak isteyen müşteriler için kâbus dolu yıllar başladı. Geride kalan 3 sene, otomotiv fabrikalarının çip bulamadığı için aralıklarla üretimi durdurduğu, araba almak isteyenlerin ise bayilerde araç bulamadığı yıllar olarak tarihe geçti. Çip krizi nedeniyle 2021 ve 2022 yıllarında toplamda 12.5 milyon adet araç üretilemedi. Lakin, yayınlanan son raporlar 2023 yılının ortası prestijiyle krizin otomotiv kesimi açısından neredeyse bittiğini ortaya koyuyor.
524 BİN ARACI ETKİLEDİ
Otomotiv tahlil şirketi S&P Küresel Mobility’nin yayınladığı son rapora nazaran, 2021 yılında dünya genelinde 9.5 milyon adetten fazla, 2022 yılında ise 3 milyon adedin üzerinde aracın üretilememesine neden olan çip krizi, ocak-haziran 2023 periyodunda sadece 524 bin adedi aracı etkiledi. Rapora nazaran, otomotiv üreticilerinin hepsi için çip krizi bitmedi fakat çip tedarikinden kaynaklanan üretim kesintileri neredeyse sona erdi. Zira, gerek üreticiler gerekse de tedarikçiler hala tam manasıyla kâfi olmayan çip tedarikine ahenk sağlayarak 2023 yılında üretim adetlerini arttırabildi. Son yıllara damgasını vuran çip krizinin 2024 yılı başından itibaren ise büsbütün sona ermesi bekleniyor.
86 MİLYON ADET ÜRETİM
Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan S&P Küresel Mobility Global Hafif Araç Üretimi İcra Yöneticisi Mark Fulthorpe, “Artık otomotiv sanayisinin kısıtlı bir arza ahenk sağladığı ve sonuç olarak değerli bir aksamadan etkilenme mümkünlüğünün çok daha düşük olduğu bir pozisyondayız diyebiliriz. Mevcut çip tedarik düzeyleriyle, her çeyrekte 22 milyon adet global hafif araç üretiminin desteklenebileceğini iddia ediyoruz” dedi. Raporda, global üretim ve satışlarda pandemi öncesi 94 milyonu aşan sayılara tekrar ulaşılmasının ise çip dışındaki tedarik, lojistik üzere meseleler ve global ekonomik krizler sebebiyle vakit alacağı kaydedildi. Buna nazaran, global otomotiv üretiminin 2023 yılında 86 milyon adet düzeylerine ulaşması bekleniyor.
ARAÇ BAŞINA ÇİP MALİYETİ 3 KAT ARTACAK
Otomotivde çip meseleleri azalsa da çipe olan talep her geçen gün artıyor. Zira, yeni jenerasyon araçlardaki bilgi-eğlence, gelişmiş güvenlik, otonom sürüş üzere sistemler daha karmaşık bir yapı sunuyor ve çok sayıda yenş çipe muhtaçlık duyuluyor. Şu anda bir arabada 1000’in üzerinde çip bulunuyor. Önümüzdeki yıllarda bu ölçünün 10 kat artacağı iddia ediliyor. S&P Küresel Mobility analisti Phil Amsrud, araçlara takılan çiplerin maliyetinin 2020 yılında araba başına ortalama 500 olduğunu, fakat 2028 yılında araba başına maliyetin 1.400 dolara (37 bin TL) kadar ulaşacağını kestirim ettiklerini lisana getirdi.
TÜRKİYE’YE ARABA YAĞMURU
Türkiye’de araba satışları pandeminin mobilite muhtaçlığının değerini ortaya çıkarması, biriken tüketici talebi, yatırım tesiri ve ‘fiyatlar daha da artacak’ telaşlarıyla adeta patlama yaptı. Bilhassa 2023 yılında tepe yapan talebe markalar da seyirci kalmadı ve 2023 yılının birinci yedi ayında Türkiye’ye daha evvel hiç göndermedikleri kadar araç gönderdi. ODMD datalarına nazaran, Ocak-Temmuz periyodunda 668 bin 828 adet araba ve hafif ticari araç satışıyla tarihi rekor kırıldı.
