Depremlerinin yol açtığı yer hareketleri uzaydan haritalandırıldı! En şok edici şey…
Türkiye ve Suriye’de 20 binden fazla kişinin vefatına yol açan iki sarsıntının yol açtığı fay hareketleri, Avrupa Birliği’nin Sentinel-1A uydusu tarafından tespit edildi. En şok edici şey, bu fay çizgilerinin birtakım yerleşim yerlerinin ve binaların tam altından geçmesiydi.
Birleşik Krallık Sarsıntı, Volkan ve Tektonik Müşahede ve Modelleme Merkezi (COMET) AB uydusunun paylaştığı dataları kullanarak sarsıntının şiddetini gösteren bir harita ortaya çıkardı. Bu, dev güçleri açığa çıkaran zelzelelerin yeri nasıl hareket ettirdiğini gösteren en ayrıntılı harita oldu.
Haritanın dataları, Cuma gününün birinci saatlerinde Türkiye’nin 700 kilometre üzerinden geçen AB uydusu tarafından elde edildi. Bu uyduda iklim ve ışık kaidelerinden bağımsız olarak Dünya’nın yerini ölçebilen aletler bulunuyor.
ZEMİN EĞİLDİ, KIRILDI VE BİRTAKIM YERLERDE YIRTILDI
Sentinel-1A, nizamlı olarak buradaki fay sınırlarının üzerinden uçarak tabandaki en ufak hareketleri tespit ediyor. Lakin uydunun 6 Şubat’taki zelzelelerin akabinde tespit ettiği hareketler hiç de ufak değildi – bilakis dramatikti. Taban eğildi, kırıldı ve kimi yerlerde yırtıldı.
Araştırmacıların kullandığı interferometre isimli teknik, sarsıntının öncesiyle sonrasını kıyaslamaya imkan sağlıyor.
Haritada yer alan kırmızı noktalar uydunun bir evvelki uçuşuna nazaran uyduya yaklaşan yerleri, maviler ise uzaklaşan yerleri gösteriyor.Bu harita, Doğu Anadolu Fay Hattı’nın etrafındaki yerin nasıl yer değiştirdiğini gözler önüne seriyor.
Pazartesi günü hem 04:17’de gerçekleşen 7,8’lik sarsıntı hem de 13:24’te gerçekleşen 7,5’lik zelzele sola atımlıydı. Yani fayın hangi tarafında olursanız olun, karşı tarafın sola hareket ettiğini görürdünüz. Kimi yerlerde bu hareket birkaç metreye ulaştı.
YERLEŞİM YERLERİNİN TAM ALTINDAN GEÇİYOR
En şok edici şey, bu fay sınırlarının birtakım yerleşim yerlerinin ve binaların tam altından geçmesiydi.
Sentinel haritası bilim insanlarının Pazartesi günü tam manasıyla neler olduğunu anlamasına yardımcı olacak ve bu bilgi bölgenin sarsıntı modellemelerini daha gerçekçi bir hale getirecek.
Türk yetkililer, yine inşa çalışmalarına başlarken bu haritanın sağlayacağı risk tespitinden faydalanma imkanına kavuşabilecek.
Art arda gelen iki sarsıntının ortalarında nasıl bir münasebetin olduğu ve bunun gelecekteki sarsıntıları nasıl etkileyebileceği tartışma konusu olmaya devam ediyor.