Kamera: Sinan TUNÇ
Yıllık üretici enflasyonu rakamlarına göre, hükümet, sigara ve alkol grubundan alınan özel tüketim vergisine (ÖTV) yüzde 47,4 oranında zam yaptı.
Alkol derecesi yüzde 18 ve daha az olan şaraplardaki ÖTV tutarı 92,29 TL’den 140,5 TL’ye, alkol derecesi yüzde 22 ve fazla olanlar da 326,99 TL’den 481,98 TL’ye yükseltildi.
Bir litre rakıda ÖTV tutarı, 326,99 TL’den 481,98 TL’ye yükseldi. Böylece, alkol oranı yüzde 45 olan 100’lük rakıda ÖTV tutarı, 216,89 TL’ye yükseldi.
2002’den beri Türkiye’yi yöneten AKP, iktidara ilk geldiği günden bugüne kadar rakıya yüzde 3000 zam yaptı. 2002’de 8 TL olan 70’lik rakının fiyatı önceki gün 249 TL’ye çıktı. Son yapılan artışla, Türkiye tarihinde görülmemiş bir şekilde 35’lik rakılara 37-60 TL arasında, 70’lik rakılara ise 74-110 TL arasında zam geldi.
SATAN DA ALAN DA İSYAN ETTİ
Gelen bu zam karşısında bu ürünleri satan da, alan da isyan etti. İçecek hizmeti veren işletmeler, fiyatlardaki artış nedeniyle kimsenin mekanlarına gelmediğini, gelenlerin de çok az sipariş verdiğine dikkat çekti.
Esnaf, masada oturan iki kişinin tek bir içecek siparişi verip onu bölüştüklerini söyledi. Bir başka esnaf ise bazı zamanlarda tek masa ile günü kapattıklarını anlattı.
Tekel işletmecisi ise sürekli etiket değiştirmek zorunda kaldıklarını ve vatandaşların bu zamlara tepkisinin çok büyük olduğunu dile getirdi.
SÖZCÜ muhabiri, İstanbul Beşiktaş Çarşısı’nda işyeri çalışanlarına ve tekel işletmecisine mikrofon uzattı. Aldığı tepkiler şöyle oldu:
“PATRON DA, İŞÇİ DE, TEKEL DE RAHAT DEĞİL”
Restoran çalışanı Cemal Akdağ:
*Müşteri neredeyse alkol içmemeye başladı. İş yapamıyoruz. Sadece alkol değil, diğer her şey de pahalı; bu müessese ağırlıklı olarak biber, domates, balık üzerine çalışıyor.
*Ürünlere gelen zamlar tabi ki müşteriye yansıyor. İçkiye gelen zam Tekel’e yansıyor, Tekel sahibi restorana yansıtıyor, restoran sahibi müşteriye yansıtıyor.
*Son bir senedir aynı, müşteri yok. Pandemiden sonra daha çok tökezledik. Pandemiden öncesi yine iyiydi, değirmen dönüyordu. Ama şu anda hiç kimse rahat değil. Patron da rahat değil, işçi de rahat değil, Tekel de rahat değil.
“BATAKTAYIZ”
*Şu anda tam bataktayız. Çoğu yer kilit vuruyor. Artık ‘kendin pişir kendin ye’ yerlerine benzedi. Müşteri eğer getirebilirse kendi getiriyor, biz de pişiriyoruz, 3-5 lira bırakıyor. Sistem buna dönüyor artık.
*Müşteri gelip büyük rakı içip, 300-500 lira ödeyemiyor. Zaten biz dışarıdan 280-290 liraya alıyoruz. Mecburen müşteriye de belirli bir fiyat yazıyorsun.
*Öyle olunca da müşteri gelmiyor. Kocaman müessese, öğleni geçti, 1 tane dolu masa yok. Mekan iki katlı, üst kata zaten hiç müşteri çıkaramıyoruz. Buranın rahat bir şekilde dönmesi için günde en az 40-50 kişi gelmesi lazım; bazı akşamlar bir masa ile kapatıyoruz… Kocaman müessese bir masa ile kapatıyor.
“ÖNCEDEN YILDA BİR ZAM GELİYORDU, ŞİMDİ AKŞAM YATIP SABAH ZAMLA KALKIYORUZ”
*Bu işlerin düzelmesi için ekonominin düzelmesi lazım. Zamların olmaması lazım. Önceden ayda bir, altı ayda bir veya senede bir zam geliyordu; şimdi akşam yatıp sabah kalkıyorsun, zam gelmiş. Bugün 1 liraya aldığın şey, ertesi gün 1.25 olmuş, sonraki gün 1.5 olmuş…
“BİRA 29 LİRADAN 40 LİRAYA ÇIKTI”
Bar çalışanı Eşref Türkben:
*Ekonomik olarak zaten çöküşteyiz, o yüzden böyle bir zam geleceğini biliyorduk. Şu andaki hükümet; alkol ve sigaraya zam yaparak ekonomiyi döndürmeye çalışıyor. Burası Beşiktaş, öğrenci semti.
*Eskiden mesela öğrenciler mekana gelirdi, dörder tane bira içerdi. Şu an iki arkadaş gelip bir bira içebiliyor. Eskiden bira 29 liraydı, şimdi 40 lira oldu.
“İNSANLAR ESKİDEN 4 SAATTE 4 BİRA İÇERDİ, ŞİMDİ 4 SAATTE 1 BİRA İÇİYOR”
*İnsanlar şu an artık bırakın bira içmeyi, suyu zor içiyor. Kim bir biraya 40 lira para verir? Nasıl verebilir? Eskiden şu mekana ortalama 250 kişi gelirdi, şu anda 60-80 kişi geliyor.
*Gelen de bir şey içmiyor. Eskiden insanlar oturur burada 4 saat canlı müzik dinlerdi, o sırada 4 bira içerdi. Şu an 4 saat oturup bir bira içiyor. Fiyatların düşmesi lazım. Talebimiz bu. Kiramız aynı, aynı ürünü alıyoruz ama stokta bekliyor, kimse içmiyor…
“BU FİYATLARLA NASIL SATACAĞIZ?”
Tekel işletmecisi Devrim Köseoğlu:
*Tüketici zor durumda. Bu fiyatlarla nasıl satacağız? İnsanların zaten alım gücü düştü. Durmadan fiyat değiştiriyoruz. Nasıl olacak bilmiyorum… İnsanlara Allah kolaylık versin.
*Bu zamlar satışları çok etkiler. İnsanların zaten gelir seviyesi belli. Ülkemizin ekonomik şartları da ortada. Ciddi anlamda etkileyecek bu zamlar.
*Sırf alkol olarak bakmayın, öbür ürünlere de zam geldiği için bir hafta, 10 gündür zaten bir düşüş vardı işlerde. Ama şimdi bu zamlar bıçak gibi kesti.
“SOKAĞIN TEPKİSİ ÇOK KÖTÜ”
*Ve burası Beşiktaş yani. İşlerdeki düşüş yüzde 40-50. Cumartesi günü burada iğne atsan yere düşmezdi, şimdi bizim ciromuzda yüzde 40’lık bir düşüş oldu.
*Bu hafta bu düşüşün daha çok artacağını düşünüyorum. İki gün önce, ‘dünya sigara bırakma günü’ ilan ettim ben. Herkes sigarayı bırakmaya başlamıştı. Bugün de herkes içkiyi bırakıyor. Ama alışkanlık var, kimse bırakamaz.
*Her zamda yaşadığımız şeyler ama bu seferki çok ağır oldu. Hiç bu şekilde zam görmemiştik biz. 37 senedir biz burada esnafız, ilk kez böyle ağır bir zamla karşılaşıyoruz. Şu anda tepkiler çok kötü. Sokağın tepkisini anlatamayız…