Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) blog sayfası Merkezin Güncesi’nde yer alan “Konkordato Gelişmelerine Yakından Bir Bakış” başlıklı tahlilde, bu yıl içinde gerçekleşen konkordato taleplerinin nakdî sıkılaştırma öncesinde de riskli kategoride sayılabilecek ve iktisattaki tartısı görece düşük firmalarda ağırlaştığının görüldüğü belirtildi.
TCMB’nin internet sitesinde Başdanışman Halil İbrahim Aydın, Uzman Yardımcısı Kadir Gürci ve Yapısal Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürü Ünal Seven tarafından hazırlanan “Konkordato Gelişmelerine Yakından Bir Bakış” başlıklı bir tahlil yayımlandı.
Finansal gerilim altındaki firmaların faaliyetlerine devam ederken ödeme kolaylığı elde etmek maksadıyla konkordato talebinde bulunabildiği belirtilen tahlilde, “İcra ve İflas Kanunu’nda yer alan konkordato kararları ile borçlunun borcunun uzatılması, borcundan indirim yapılması yahut olası bir iflastan kurtulması amaçlanıyor. Bu yazıda, son devirde gerçekleşen konkordato taleplerinin finansal şartlarla bağı inceleniyor.” sözleri kullanıldı.
Analizde, firmaların borçluluğu, borç ödeme kapasiteleri ve likidite durumlarının konkordato süreçlerinde belirleyici olduğu aktarıldı.
Konkordato firmalarının genel borçluluk düzeyinin öteki firmalara kıyasla daha yüksek, likidite düzeylerinin ise besbelli formda daha düşük olduğunun görüldüğü aktarılan tahlilde, “Bu firmaların ticari borçlarının toplam varlıklara oranı yüzde 36 iken, bu oranın başka firmalarda yüzde 11 düzeyinde olduğu görülüyor. Emsal biçimde konkordato firmalarının hazır kıymet olarak isimlendirilen kasa ve banka hesaplarının kısa vadeli yükümlülüklerine oranının medyanı yaklaşık yüzde 2 iken bu oran başka firmalar için yüzde 8 civarında.” tabirlerine yer verildi.
“BULGULAR, SON PERİYOTTA KONKORDATO TALEBİNDE BULUNAN FİRMALARIN NAKDÎ SIKILAŞTIRMA ÖNCESİNDE DE FİNANSAL SIKINTILARININ OLDUĞUNA İŞARET EDİYOR”
Analizde, şu değerlendirmelere yer verildi:
“Konkordato talebinde bulunan firmaların konkordato talebinde bulunmadan evvelki devirde yüksek borçluluğa ve düşük likiditeye sahip olması finansal şartların sıkılaştığı devirlerde dikkatleri bu firmalara çekiyor. Likidite şoklarıyla karşılaşan firmaların, bilhassa beklenmedik şoklarla karşılaştığında ve borçlanma kapasitelerine yakın olduklarında, ticari kredilerde temerrüde düşme olasılıklarının daha yüksek olduğu biliniyor. Firmaların konkordato sürecine girmeden evvel temerrüde yakınlığını anlamak hedefiyle 2024 yılında konkordato talebinde bulunan firmaların 2023 yılının birinci altı ayına ait çeşitli risk göstergeleri inceleniyor. Bulgular, son periyotta konkordato talebinde bulunan firmaların mali sıkılaştırma öncesinde de finansal problemlerinin olduğuna işaret ediyor. 2024 yılında konkordato ilan eden firmaların mali sıkılaştırmanın başladığı 2023 yılı haziran ayı prestijiyle yüzde 41’inin temerrüt halinde, yüzde 61’inin yüksek borçlu, yüzde 26’sının da düşük likiditeye sahip olduğu görülüyor.”
Konkordato sürecinin firmaların tedarikçilerine olan ödemelerini erteleme imkanı tanıdığı için bu firmaların direkt ve dolaylı olarak ekonomik büyüklüklerdeki hisselerinin ehemmiyet taşıdığı belirtilen tahlilde, şu bilgilere yer verildi:
“TCMB, gerçek kesim firmalarının temerrüt gelişmelerini iktisadi faaliyet, finansal istikrar ve arz zincirinin devamlılığı açısından yakından takip ediyor. Buna nazaran, 2024 yılında konkordato talep eden ve süreksiz mühlet verilen firmalar toplam nakdi ticari bakiyesinin yüzde 0,38’ini, toplam istihdamın yüzde 0,07’sini, toplam satışların yüzde 0,16’sını ve toplam yurt dışı satışların yüzde 0,18’ini oluşturuyor. Konkordato firmalarının tedarikçileri ise toplam nakdi ticari kredi bakiyesinin yüzde 0,23’ünü, toplam istihdamın yüzde 0,12’sini, toplam satışların yüzde 0,21’ini ve toplam yurt dışı satışların yüzde 0,14’ünü oluşturuyor.”
Analizde, konkordato sürecinin kıymetli bir sonucunun da firmalar ortası ticaretin etkilenmesi olduğu vurgulandı.
Konkordato öncesinde firmaların müşteri ve tedarikçi sayısının azaldığı, konkordato sonrasında ise yatay seyrettiğinin görüldüğü bildirilen tahlilde, şu sözlere yer verildi:
“Konkordato öncesinde tedarikçi sayısındaki azalış nakit akışı ve borç idaresinde yaşanan sıkıntıların öbür firmalar tarafından da hissedildiğini gösteriyor. Bu durum, konkordato firmalarının ticari bağlantılarının süreç öncesinde zayıfladığını fakat ilgili kanunda da öngörüldüğü üzere konkordato sonrasında firmaların faaliyetlerine devam edebildiğini gösteriyor.”
Analizde, özetle, yüksek borç ve düşük likidite ile çalışan finansal gerilim altındaki firmaların konkordato taleplerinin dönemsel olarak yükselebildiği belirtilerek, “2024 yılı içinde gerçekleşen konkordato taleplerinin mali sıkılaştırma öncesinde de riskli kategoride sayılabilecek ve iktisattaki tartısı görece düşük firmalarda ağırlaştığı görülüyor.” değerlendirmesinde bulunuldu.