Türkiye’nin geleceği yatırım ve üretimde ancak global arenada özgürlüklerin hızla azaldığı bir ülke görüntüsü veriliyor olması bu yolda umutları azaltıyor. Kanada merkezli düşünce kuruluşu Fraser Institute tarafından hazırlanan “Global Özgürlükler Raporu”nun 2021 sonuçlarına göre Türkiye, ekonomisinin ve vatandaşlarının özgürlükleri bakımından 165 ülke arasında 139’unculuğa geriledi. Sadece son bir yılda 6 sıra birden gerileyen Türkiye, Venezuela’dan sonra söz konusu ligde 2008’den beri en hızlı düşüşü gerçekleştiren ülke oldu.
Endeks, ülkelerdeki bireylerin başkalarının haklarını zedelemeden istedikleri her konuda kendilerini ifade edebilme özgürlüklerinden, yasaların gücüne, ekonomide tüm aktörlerin serbest rekabet imkanına kadar farklı alanlarda ölçümler yapılarak hazırlandı.
NİKARAGUA DAHA ÖNDE
Listenin ilk sırasında 9.11 olan özgürlük notuyla İsviçre yer alıyor. Onu Yeni Zelanda ve Danimarka izliyor. Ardından diğer gelişmiş ülkeler sıralanıyor. Liste ilerledikçe gözler Türkiye’yi arıyor ancak 53’üncü sıradaki Botsvana, 70’inci sırada Gana, 86’ncı sırada Honduras yer alırken Türkiye bu orta kademe özgürlükler ülkeleri arasında bile yer bulamıyor. Mozambik 104’üncü sırada, Ruanda 120’ncı sırada, Mali 124, Nikaragua 125’inci sırada ancak Türkiye bu bölümde de yok… 131’inci sırada Birleşik Arap Emirlikleri, 132’nci sırada Etiyopya, 134’üncü sırada Vietnam, 137’nci sırada Cibuti ve 138’inci sırada Gine bulunuyor. Türkiye, tüm bu ülkelerin gerisinde, 5.79’a gerileyen özgürlük notuyla özgürlükler liginde ancak 139’uncu sırada kendine yer bulabiliyor.
ÖZGÜR OLAN MUTLU
Raporda, özgür ülkelerin daha zengin ülkeler olduğuna vurgu yapılarak, “İnsanlar özgür olduklarında, kendileri ve aileleri için daha mutlu ve sağlıklı bir hayat kurabilmek için daha fazla fırsat buluyorlar” denildi.
Ekonomik özgürlükler notumuz her yıl ‘kırılıyor’
Türkiye ekonomik özgürlükler bakımından 6.54’lük notuyla 165 ülke arasında 114’üncü sırada gösteriliyor. Türkiye’nin ekonomik özgürlük notunun da son 10 yılda sürekli azaldığı dikkat çekiyor. 2008 yılında hazırlanan ilk endekste Türkiye’nin ekonomik özgürlük notu 6.99 idi.
Endekste ekonomik özgürlükler 5 ana kategoride 42 endikatör üzerinden ölçümlendi.
Raporda Türkiye’deki ekonomik özgürlüklere dair de notlandırma yapıldı. Burada en düşük not, 4.8 ile “yargı sistemi ve mülkiyet hakları” kategorisinde. Türkiye’nin özgürlük endeksinde regulasyon notu da oldukça düşük: 5.8.