TEKEL, 2000’li yılların başında sahip olduğu alkollü içkiler ve sigara üretimiyle pazarın tartışmasız tek başkanıydı. Çok kârlı olan içki ve sigara pazarına girmek için fırsat kollayan yerli ve yabancı şirketler için TEKEL’in sahibi olmak Kaf Dağı’nın gerisindeki hayal üzereydi.
İŞÇİLER KAYBETTİ
Ancak ‘babalar üzere satarım’ diye yola çıkan iktidar, bu hayali gerçeğe dönüştürdü. Memleketler arası Para Fonu’na (IMF) verilen taahhütler de yerine getirilerek bünyesindeki içki, sigara ve tuz tesisleri ayrıştırıldı, MONOPOL, 3 kesime bölünüp özelleştirmeye çıkarıldı. TEKEL’in değer biçilmez markalarını alanlar allayıp pullayıp diğerine sattı. O oburu da diğerine sattı. Halkın malı üzerinden şirketler ballı kar sağlarken kaybeden halk, tütün üreten çiftçiler ve MONOPOL personelleri oldu.
TEKEL’in alkollü içkiler kısmı, 16 alkollü içki işletmesi, stokları ve tüm varlıklarıyla 2004 yılında 292 milyon dolara Nurol-Limak-Özaltın kümesine satıldı. Bu şirket, firmanın ismini MEY İçki ismiyle değiştirip 2 yıl sonra 950 milyon dolara Texas Pacific Group’a sattı. Özelleştirme ihalesine bir MONOPOL parası yatıran birinci şirket bu satıştan 3.2 MONOPOL parası kazandı. Texas Pacific de bu şirketi 5 yıl işletip 2011’de İngiliz Diageo şirketine 2.1 milyar dolara sattı. İktidar 1 TEKEL’i babalar üzere satarken alıp satan şirketler 7.2 MONOPOL parası kazandı.
TEKEL Sigara da 2008’de 1 milyar 710 milyon dolara İngiliz British American Tobacco’ya satıldı. Böylelikle toplamda 6 büyük ve çağdaş fabrika, 110 yaprak tütün işletmesi, 84 pazarlama müdürlüğü, 19 alkollü içki üreten tesis, 10 tuz işletmesi, 1 kibrit fabrikası, 1 ambalaj fabrikası ve 1 viskoz fabrikası kamunun elinden çıktı.
Çadırda 78 gün eylem
TEKEL’in fabrikalarının tamamına yakını kapatılıp gayrimenkulleri ranta dönüştürüldü. TEKEL’de çalışan 12 bin kamu personeli ise kapı dışarı edildi. Sendikalı olan personeller haklarını aramak için Ankara’da Kızılay meydanına onlarca çadır kurdu. Lakin bu direniş de emekçileri memnun sona ulaştırmaya yetmedi.
Adana İNHİSAR fabrikası yerine AVM yapıldı.
TEKEL özelleşti çiftçiler göçtü
TEKEL sigara özelleştirilince çabucak bir yıl sonra kapatılmayacağına ait kelamlar verilmesine karşın Adana, Samsun (Ballıca), Bitlis, İstanbul, Malatya ve Tokat fabrikaları kapatıldı.Tütün üreten çiftçiler, personeller bir anda işsiz kaldı. TEKEL’in fabrikaları da kapanınca ekonomik ve toplumsal hayat çöktü. İşsiz kalan üretici çiftçiler ve personeller devayı büyük kentlere göç etmekte buldu. Bilhassa Samsun, Bitlis, Malatya ve Tokat vilayetleri bu özelleştirmeden ağır yara aldı.