Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ın Türkiye ziyareti, görüşmelere, yayınlananlar, yayınlanmayanlar, merasimler, davetler günlerdir konuşuluyor. Gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul’da Suudi Arabistan Konsolosluğu’nda öldürülmesi tüm dünyada gündem olduktan sonra iki ülke bağlantılarında son aylarda gördüğümüz yakınlaşma gerçekleşiyor. Bir devir kopma düzeyine gelinen alakalarda dava belgesini Türkiye devredince görüşmeler sıklaştı. Böylece yatırım, ticaret ilgilerinde de artış beklentisi oluştu.
Sabah Gazetesi’nin iktisat köşe muharriri Dilek Güngör de Selman ile görüşmelerin odağındaki başlıkları açıkladı
Güngör’ün aktardığına nazaran Suudi Arabistan’ın Türkiye’ye sunduğu üç teklif şu halde:
-
Diğer ülkelere yatırımların ortak yapılması.
-
Suudi Arabistan’da Türk fuarı yapılması.
-
3,3 trilyon dolar pahasında altyapı projelerinin Türk firmalar tarafından yapılması.
Geçmiş devirde Güngör’ün, Suudi Arabistan için öngördükleri ise biraz farklıymış: ‘Suudiler Ayağına Sıkıyor!’
‘Suudi Arabistan’da herkes Oxford’dan mezun olsa demokrasi gelir mi? Elbette hayır.’ diyen Güngör, 16 Ekim 2020 tarihli yazısında bilhassa münasebetler ve petrol konusunda biraz farklı düşünüyormuş lakin 2 yıl uzun bir vakit ne de olsa. Mesela tekrar son periyotta yeterli alakalar içinde olduğumuz BAE de girmiş bahse:
Bir süredir Ortadoğu’da Türkiye ile her mevzuda aykırı düşmeye başlayan, adeta Washington’ın kuklası haline gelen iki devlet var: Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Suudi Arabistan.
Rusya-Ukrayna savaşının getirdiği güç fiyatlarındaki yükseliş kestirim etmesi sıkıntı bir olguydu 2020’de şimdi daha pandeminin bile başında sayılırdık ve tüm bilgiler Suudilerin aleyhineydi. 2022’den bakınca kesin konuşmamak lazım üzere görünüyor
Ülkede üretim sıfır. Tek kaynak petrol ve her yıl kutsal topraklar için ülkeyi ziyaret eden 30 milyon civarındaki Müslüman’dan sağlanan gelir. Petrolün fiyatı uzun süredir dalgalanıyor. Düşüş kendi ekonomilerine ziyan veriyor. İktisadının yüzde 90’ı petrol üretimi ve ihracatına bağlı olan Riyad’ın bütçesini dengeleyebilmesi için petrolün varil fiyatının yaklaşık 80-85 dolar arasında olması gerek. Lakin uzmanlar uzun müddet petrolün 50 dolar ve altında kalacağını varsayıyor. Bu durumda, Riyad’ın bütçe açığını dengelemesi güç görünüyor. Kısacası, ülkenin önümüzdeki devirde karşılıklı ticaret ve yatırıma daha çok gereksinimi olacak. Cemal Kaşıkçı cinayetinin getirdiği itibar kaybı, petrol fiyatlarındaki düşüş, Kovid-19 salgınının ekonomik tesirleri, Kraliyet ailesinin yolsuzluk operasyonlarıyla boğuşan Riyad idaresi, bu ambargolarla kendi ayağına sıkar. Orta vadede kaybeden kendileri olur!
Bugüne dönelim: Beklenen swap muahedesi ne oldu?
Görüşmelerde en kıymetli mevzulardan olan swap görüşmeleri için de Güngör, bu bahiste kararlılık iletisi verildiğini, teknik ayrıntıların önümüzdeki günlerde görüşüleceğini iletiyor.
TCMB’nin swap muahedesi bulunan birtakım merkez bankaları şu halde:
-
BAE Merkez Bankası 5 milyar dolar,
-
Kore Merkez Bankası 2 milyar dolar,
-
Çin Merkez Bankası’yla 6 milyar dolar,
-
Katar’la 15 milyar dolar.
Türk ve Suudi İş dünyası birebir masada!
İki ülkenin bir ortaya geldiği iş dünyası yuvarlak masa toplantısında Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Suudi Arabistan Ticaret Bakanı Macid bin Abdullah Al Kasabi, Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Khalid bin Abdulaziz Al-Falih, DEİK Lideri Nail Olpak ve işadamları bulunurken, gümrükte bekletilen eserler ve çalışma vizeleri konusunda muahede sağlandığı belirtildi. Yeni bir periyot ve gelecek olarak da ortak çalışmalar konuşuldu.
İki de muahede imzalandı. Yaşar Holding ile Suudi şirket Naghi Group ve Konyalı Gesaş Food ile AHQ’yle Uygun Niyet Muahedesi imzaladı.