İspanyol mikrobiyolog Pilar Bosch, 2008 yılında doktorası için araştıracak bir bahis ararken kendi uzmanlık alanı olan bakterilerin, annesinin uzmanlık alanı olan sanat onarımında kullanılabileceğini öne süren bir makaleye rastladı.
O esnada mikrobiyoloğun onarım uzmanı annesi Pilar Roig, İspanya’nın üçüncü kenti Valensiya’daki en eski kiliselerden birinde, ressam Antonio Palomino’nun 18. yüzyıldan kalma tablolarını restore etmekle uğraşıyordu.
Neredeyse 50 yıldır onarım çalışmaları yapan Roig, bilhassa 1960’lardaki onarım çalışmaları sırasında Santos Juanes kilisesinin duvarlarından freskleri sökmek için kullanılan antik yapıştırıcıyı çıkarırken, büyük zorluklarla karşı karşıyaydı. Tek bir kusur, kıymet biçilemez yapıtlara kalıcı bir ziyan verebilirdi.
Bakterileri sanatın hizmetine sunduğu projeye nasıl başladığı hakkında konuşan 42 yaşındaki mikrobiyolog Bosch, “Annemin işi çok zordu. Buna bir tahlil ararken ben de İtalya’daki freskleri temizlemek için kullanılan bakterilerle ilgili bir makale buldum” dedi.
TUTKAL YEMEYİ ÖĞRETİYOR
Annesine yardım etmek isteyen Bosch, doktorasını bakterileri sanat için kullanacağı proje üzerine yaptı. On yıldan uzun bir müddet sonra, Bosch ve annesi, Valencia’daki sanat yapıtlarını özel yetiştirdikleri bakterilerle restore etmek üzere mahallî vakıflar tarafından 4 milyon avroluk (152 milyon TL) takviye aldı.
Mikrobiyolog Bosch, hayvan kolajeninden yapılan tutkal örnekleriyle bakterileri besleyerek, mikroskopik canlılara antik tutkalları yemeyi öğretti.
Anne-kız takımı daha sonra yetiştirdikleri özel bakterileri doğal yosun bazlı bir jelle karıştırıyor ve bu karışımı ortaçağda üretilen tutkallarla duvarlara yapıştırılmış tabloların üzerine sürüyor.
Tutkal yemeyi öğrenen bakteriler, duvara yapıştırılmış antik tabloların üzerine sürüldüğünde sanat yapıtlarına ziyan vermeden, tutkalı etkisiz hale getiriyor.
Üç saat sonra jel tabloların üzerinden kaldırılıyor ve ortaya tutkalsız tablolar çıkıyor. Bu biçimde bedeli sonsuz tarihi eserler, çizik bile almadan duvardan indiriliyor.
SIRADA GRAFİTİLER VAR
Babası, büyükbabası ve öbür akrabaları da sanat onarımı alanında çalışan, şu anda 75 yaşındaki onarım uzmanı Pilar Roig, “Eskiden ılık su ve süngerlerle saatler süren ve tarihi yapıtlara ziyan veren dehşetli bir formül kullanırdık” diyor.
Roig, mikrobiyolog kızının da iştirakiyle artık yapıtları harika bir halde koruyor. Bosch, annesiyle birlikte laboratuvar önlükleri içinde onarımı denetlerken, “sanat onarımı, katiyen bir aile geleneği,” dedi.
Bosch, annesiyle geliştirdiği bakteri idaresini İtalya’daki Pisa ve Monte Cassino ile İspanya’nın kuzeyindeki Santiago de Compostela’daki onarım projelerine de uygulamış. Artık de duvarları sprey boyalı grafitilerden temizlemek için farklı bir bakteri çeşidinden yeni kültürler yetiştiriyor.