Serra Karaçam
Siyasi seçimlerin sonuçları yalnızca sandıktan çıkan oy sayısı ve buna nazaran bir ismin lider olmasından ibaret olmuyor…
CHP’li Üsküdar Belediyesi, Mimar Sinan Meydanı’na yılbaşı pazarı kurdu.
Bazı medya organları da vatandaşların bu pazara reaksiyon gösterdiği halinde haberler yaptı.
Bu haberlere nazaran Üsküdarlılar, Türk kültüründe ve İslam medeniyetinde ‘yılbaşı kutlamasının’ olmadığını belirterek belediyenin toplumsal medya hesaplarında duyurulan pazar paylaşımına olumsuz yorumlar yaptılar.
***
Geçtiğimiz haftalarda “sizin siz, onların da onlar olarak kalmasını istiyoruz” sözleri üzerinden Kızıl Goncalar dizisini yazmıştım…
Noel Pazarı ile ilgili haberlere ve yorumlara baktığım vakit; “bunlar bizden değil” yahut “bunlar kendi bayramlarında keyifli olmayanlar” benzeri
ifadeler okudum.
***
Geçtiğimiz haftalarda Üsküdar Belediyesi spor salonunda kadın erkek farklı yüzme saatleri ve günlerinin de azaltıldığı aktarıldı.
Kimi vatandaşlar ailesi ile birlikte karışık yüzme imkanına sevinirken bazılarıysa bayan erkek başka yüzmek istediği için imkanın azaltılmasına reaksiyon gösterdi…
Asil sorun havuz kullanımını tek formata sokmak olurdu. Yani yalnızca bayan – erkek başka yahut yalnızca karışık bir düzenleme.
Peki biz nasıl bir ortada yaşayacağız?
Bu ülkede yıllarca seküler baskıdan yakınan, yasaklar ve ömür üslubu dayatmaları üzerinden mağduriyetler lisana getiren muhafazakar seçmen – yani kendinden olmayana tahammülsüz siyaset anlayışından muzdaripler – pazardan rahatsız.
***
Yeni yıl kutlamasına karşı olan, yılbaşına “yılan başı” denilen bir ortamda büyüdüm.
Çam ağacı süslemek neredeyse küfre /şirke eşdeğerdi.
Bu yansıların ve rahatsızlığın DNAsını uygun biliyorum.
Bunun ardında biraz “Hristiyanlar Ramazan Bayramı, Kurban Bayramı kutlamıyor, Müslümanlar neden Yılbaşı/ Noel kutlasın” mantığı var. Lakin daha komplike… Tanınan İslami web sitelerine baktığımda bulduğum yanıtlar şöyle:
“Yılbaşı ile Noel birbirinden farklıdır; ancak Noel kutlamalarının devamı sayılabileceğinden yılbaşı gecesi onlar üzere eğlenmek, çam kesip evi çamla süslemek caiz olmaz. Zira bayramlarında onlar üzere eğlenmek, onlara benzemek olur.”
“Kim rastgele bir kümeye benzeşirse o da onlardandır.” (Ebu Davud)
***
Yani öteki dinlerin kutsal saydığı günleri kutlamak, onların âdetlerine uymak, büyük günahlardan olarak öğretiliyor.
Oysa öbür dinlerde de ortak bir çok bedel var.
Oruç var. Zina günah…
Hasidik Yahudi bayanlar da başlarını ya türban ile ya da peruk ile örtüyor, erkeklere benzemesi gerekçesiyle pantolon yerine etek giyiyorlar kalın
çorap ile…
Ve daha ilginci Hristiyanlık ve Musevilikte de öteki inançlara ilişkin ibadetlere katılmak benzeri biçimde sakıncalı görülmekte, kendi inanc pratiklerine sadık kalınması salık veriliyor.
İlerici ve liberal Hristiyanlıkta bu durum daha esnek olmakla kimlik ve aidiyet tüm dinlerde vurgulanıyor…
Dinin siyasi, ekonomik ve toprak genişletme kaynaklı savaşlarda harekete geçirici değerli bir araca dönüştüğünü de hatırlatmalı…
Dini; barış ve uzlaşma kaynağı olarak göreceksek dayatılan tüm bakış açılarını güzel tahlil etmek gerekir.
***
İşte “sizin siz, onların da onlar olarak kalmasını isteyenler” Türk toplumunu bölmekten besleniyor.
Bu noktada tekrar Kızıl Goncalar senaristinin bu haftaki kısmından bir hatırlatma yapmak isterim.
Dizideki “Mürşid Hazretleri” Cüneyd Efendi “Hadesten taharet ve necasetten taharet” yani paklık konusuna değinirken; dindar toplulukta necaset ile takıntılı bir yaklaşım olduğunu, manevi paklık yani kalbin temizlenmesi kısmının ise (hadesten taharet) gereğince karşılık bulmadığını söz etti.
Yani benzeşilmemesi gerekenler içinde, şekilsel ögelerden daha değerli şeyler var.
Aslında tüm dinler çalmamayı, kul hakkı yememeyi, can almamayı öngörüyor.
Yani üstteki Hadis-i Şerif’te bahsedilen “benzeşilmeyecek gruplara” dair pek çok haslet olabilir…
Bu ortada toplam 6 kaynak içerisinde en sahih hadisler Buhari ve Müslim tarafından aktarılanlar olarak kabul edilir. Alıntıladığım hadis ise Ebu Davud’a ilişkin.
Ayrıca hadiste bahsedilen kümelerin diğer dinlerden beşerler mı yoksa makûs ahlaka sahip kümeler mı olduğu da net değil.
Ancak ana fikir, “Şeklî benzeşmenin sonuçta itikadî benzeşmeye götüreceği”şeklinde verilmekte.
Benzememek için de tahlil kolay. Bu pazara gitmemek, ağaç süslememek gibi…
Öteki ile bir ortada yaşama kültürü, tahammül ile; öteki gördüğüne benzemek birebir şey değil…
Bütün İbrahimi peygamberleri kabul eden İslamiyete inananların Noelden neden rahatsız olduğunu sorguluyorum.
***
Üsküdar halkının son seçimlerde hangi tepkiyle parti değiştirdiği de farklı bir bahis başlığı.
Seçmen ekonomik buhranla reaksiyon oyu vermiş de olabilir, kentsel dönüşümle demografi değiştiği için oyların tarafı değişmiş de olabilir.
Üsküdar yalnızca Ramazan pazarıyla yahut kitap fuarıyla memnun olsaydı zati Ak Parti’ye oy vermeye devam ederdi.
AK Parti, 31 Mart 2024’teki mahallî seçimlerde yaklaşık 24.000’lik oy farkıyla Üsküdar’ı CHP’ye kaybetti.
CHP’nin adayı Sinem Dedetaş oyların yüzde 49,9’unu alırken, iki periyot Üsküdar’da belediye başkanlığı yapmış AK Partili Hilmi Türkmen yüzde 42,37’yle ikinci sırada kaldı.
Siyaset, noel pazarı üzere olaylarda nabzı düzgün okuyor ve kimlik siyasetine yöneliyor.
AK Parti IBB Sözcüsü Murat Türkyılmaz Perşembe günü akşam saatlerinde Üsküdar’da bir görüntü ile bildiri verdi. Üsküdar’da Hristiyan kültürü, aşağılık kompleksi ve batıya özenme vurgulu sözler kullandı.
Videoda meydana yakın mescitleri sıraladı ve toplumsal medya platformu X’te “siyasete meydan okuma” olarak nitelediği olaya dair şu notu paylaştı:
“Üsküdar bir Türk İslam beldesidir ve daima o denli kalacaktır. Üsküdar batı kültürünün ve inancının pazarlama alanı değildir. Bu teşebbüsleriniz beyhudedir. Bu showunuzu çocukça
bir meydan okuma olarak kabul ediyoruz. Gördük ve gereği için gayret edeceğiz.”
Bununla birlikte, Noel pazarı uygulamasıyla gündeme gelen Dedetaş, benim bildiğim kadarıyla eski belediye periyodundan çalışan başörtülü bayanları da destekledi.
Pazar’da Üsküdar Sanat ve Meslek Eğitimi Kursları (ÜSMEK) ve Bayan El Eserleri Pazar Yerleri (KÜP) takviyeli üretici bayanların standlarının yanı sıra, yılbaşı temalı eserler de yer almış.
***
Bu problem, tüm toplumun kendiniz üzere olmasını isteme problemi bu problem.
Üsküdarda herkesin kendileri üzere olmasını isteyenlerin, 28 Şubat’ta başörtülüleri okullarda istemeyenlerden ne farkı var?
Bizi bir ortada görmek istemeyenler Türkiyenin düşmanlarıdır.
Bir ortada, yan yana ve birlikte güçlüyüz.
Bakın Bethlehem’e, Gazze Şeridi’ne….
Hristiyanlar ve Müslümanlar yan yana. Üst üste ikinci yıldır Beytüllahim’deki resmi Noel kutlamaları iptal edildi.
İsa’nın doğduğu yer olarak kabul edilen kentteki Hristiyan Filistinliler, Gazze’de savaş devam ederken sevinemeyeceklerini söylüyor.
Gazze’de öldürülen Hristiyan gazeteci Shrine Al Akile Müslümanların tekbiriyle şehit olarak toprağa verildi.
Bunlardan ders çıkarmak gerekir.
Kimse benimsemediği bir hayat üslubuna zorlanamaz. Hoşlanmayan Noel pazarına gitmek zorunda değil. Gidenler de zorla götürülmüyor.
Herşey üzere siyasette bir arz talep sorunu. Pazara talep olmazsa proje zati iptal olur.
Ancak eşit vatandaşlar olarak bir ortada yaşama kültürünün güçlenmesi ve laik-dindar arbedesinin bitmesi Türkiye için kıymetli.
Ayrıca İslamda ameller niyetlere nazarandır. Yılbaşı niyetiyle kutlama yapmak Noel kutlamak değildir. Buradan da kendinizi rahatlatmayı seçmeniz mümkün. Kaldıki Noel niyetiyle kutlayan da özgürdür.
Üsküdar Belediyesi’nin omuzlarında, farklı ideolojide seçmenin beklentisini karşılama ve bir ortada yaşama kültürü açısından büyük bir misyon görüyorum.
Çocukluğumun ve gençliğimin tamamını yaşadığım Üsküdar için bu kıymetli de bir fırsat tıpkı vakitte.
Belediye, Ramazan programlarında da değerli bir imtihan veriyor olacak. Her kesiti, yani açıkçası seküler ve dindar kesiti yıl genelinde kapsamayı başarırsa önemli
bir örnek teşkil edecek.
Ayrıştırmaktan beslenen siyaset periyodunun artık kapanması gerekiyor.